Rookmelders

Jaarlijks breekt in zo'n zesduizend woonhuizen brand uit. Daarbij vallen ongeveer vijftig doden en vijfhonderd gewonden. Dat zijn ruwweg zestien branden per dag met bijna één dode en tien gewonden per week. Doden vallen er vooral wanneer een brand te laat wordt ontdekt: als rook en vuur zich al hebben verspreid en vluchtroutes zijn afgesneden.

Een rookmelder - een apparaat dat de aanwezigheid van rook aangeeft - waarschuwt vóór het te laat is. Vooral bij branden die 's nachts ontstaan of die in ruimten uitbreken waar niemand aanwezig is, is dit belangrijk. Rookmelders spelen dan ook een belangrijke rol in het overheidsbeleid om het aantal doden en gewonden bij woningbranden terug te dringen.

Vragen over rookmelders

Waarom zijn rookmelders nuttig?

Gemiddeld breekt jaarlijks in zo'n zesduizend Nederlandse woonhuizen brand uit. Daarbij vallen ongeveer vijftig doden en vijfhonderd gewonden. Vooral wanneer een brand te laat wordt ontdekt, is de kans op een fatale afloop groot. Daarom adviseert de overheid het gebruik van rookmelders. Een rookmelder is een apparaat dat de aanwezigheid van rook aangeeft. Zo'n melder kan waarschuwen voor het te laat is, dus voordat rook en vuur zich in een woning of een kantoor verspreiden en vluchtroutes afsnijden. Ook bij branden die 's nachts ontstaan (als bewoners slapen en een brand meestal laat bemerken) of in ruimten waar niemand zich bevindt, kunnen ze bijzonder nuttig zijn.

Waar moet de rookmelder worden opgehangen?

In het algemeen is één rookmelder per bouwlaag voldoende. Deze kan het best worden geplaatst op het plafond van de hal waar de kamers op uitkomen. Bij een woning met meerdere bouwlagen is het verstandig om op iedere verdieping de rookmelder op het plafond bovenaan de trap aan te brengen. Ter voorkoming van vals alarm is het af te raden een rookmelder op te hangen in de keuken, badkamer of garage. Houd er rekening mee dat de melder op een afstand van minstens 50 cm. van de zijmuur van het vertrek moet worden geplaatst. In verband met veranderde luchtstromen dient u er tevens voor te zorgen dat de rookmelder niet in de buurt van ventilatieopeningen of radiatoren wordt opgehangen.

Hoeveel woningen hebben inmiddels een rookmelder?

Sinds eind jaren tachtig is het gebruik van rookmelders - mede door voorlichtingscampagnes van de overheid - sterk gestegen. Volgens schattingen zijn er meer dan een miljoen rookmelders verkocht. Dat betekent dat ongeveer één op de tien Nederlandse huishoudens zo'n melder heeft. Sinds 1 januari 2003 zijn rookmelders in nieuwbouwwoningen verplicht.  

Welke soorten rookmelders zijn er?

Er zijn verschillende typen rook- en brandmelders op de markt. De twee bekendste en meest gebruikte zijn de ionisatie- en de optische rookmelder. Beide werken op het lichtnet of op een batterij. De optische rookmelder werkt met een geconcentreerd lichtstraaltje. Die wordt, simpel gezegd, aan de binnenkant van de melder in een rechte lijn van de ene naar de andere kant gestraald. Op een van de zijkanten in de melder zit een detector. Ontstaat er rook in de ruimte waar de melder hangt, dan weerkaatsen de rookdeeltjes de lichtdeeltjes. Er valt dan strooilicht op de detector en de melder gaat af. De ionisatierookmelder werkt met behulp van een kleine radioactieve bron. Meestal is dat Americum-241. De radioactieve bron straalt zogenaamde alpha-deeltjes binnenin de rookmelder. Deze deeltjes zorgen voor het ontstaan van ionen (elektrisch geladen deeltjes) in de lucht, die in de melder heen en weer bewegen. Als de lucht vervuild raakt - wat het geval is bij rookontwikkeling - dan verandert de beweging van de ionen en slaat de rookmelder alarm.

 
Ionisatie rookmelder   Optische rookmelder

Hoe reageren de verschillende typen rookmelders?

Onderzoek van het Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding (Nibra) wees uit dat bij branden in woningen verreweg de meeste slachtoffers (ruim 75 procent) zijn te betreuren bij zogenaamde smeulbranden. Minder dan 25 procent van de dodelijke slachtoffers vallen bij snelle branden. Dit worden wel open-vlambranden genoemd. Kenmerkend voor dit soort branden is dat er binnen één tot vijf minuten een brand met fikse vlammen ontstaat. Een smeulbrand daarentegen is een trage, langzame brand waarbij het wel een kwartier tot een uur kan duren voor er duidelijke vlammen ontstaan. Bij een smeulbrand zijn de rookdeeltjes groot. Dit komt doordat er geen volledige verbranding plaatsvindt. Dit in tegenstelling tot de open-vlambranden. De optische rookmelder reageert sneller dan de ionisatierookmelder op grote rookdeeltjes en dus op smeulbranden. In sommige gevallen - als de rookmelder in een vertrek hangt waar de brand niet is uitgebroken - gaat de ionisatiemelder minuten later af dan de optische rookmelder. Bij open-vlambranden is de ionisatiemelder weer sneller. Maar hier is het verschil uit te drukken in enkele seconden.

Hoe zit het met radioactieve straling?

De ionisatierookmelder heeft een kleine radioactieve bron. In het algemeen geldt voor het gebruik van radioactieve stoffen een vergunningplicht, maar in sommige gevallen en onder bepaalde omstandigheden is het mogelijk hiervoor vrijstelling te geven. Omdat de ionisatierookmelder een belangrijke rol speelt in het voorkómen van doden en gewonden bij brand, is het sinds 1984 mogelijk ionisatierookmelders zonder vergunning te verhandelen en te gebruiken, mits de melder aan strenge eisen voldoet. De Ministeriële regeling ‘goedgekeurde ionisatierookmelders’ bevat de regels hiervoor en de lijst met de rookmelders die aan de eisen voldoen en dus zijn goedgekeurd. Deze regeling wordt in de Staatscourant gepubliceerd. Op dit moment zijn meer dan tweehonderd verschillende merken en soorten rookmelders in de lijst opgenomen. Voor het gebruik van deze rookmelders is dus geen vergunning nodig. De goedgekeurde ionisatierookmelders zijn niet gevaarlijk. Er zit slechts weinig radioactief materiaal in dat bovendien goed is ingepakt zodat het niet kan lekken. Zelfs bij brand of zware klappen komt de radioactieve bron niet bloot te liggen. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) heeft berekend dat de radioactieve dosis als gevolg van gebruik van deze rookmelders ruimschoots onder alle wettelijke grenzen blijft. Gezondheidsbezwaren zijn er dus niet.

Waarom wordt de ionisatierookmelders verboden?

In het verleden werden ionisatierookmelders veel betrouwbaarder geacht dan de optische rookmelders. Daarvan is echter geen sprake meer. Het Nederlands Instituut voor Brandweer en Rampenbestrijding (Nibra) concludeert dat er betrouwbare rookmelders van beide typen zijn en zelfs dat de optische rookmelders door verbeterde technieken (iets) beter rook bij smeulbranden detecteren. Het Nibra adviseert daarom in woningen het gebruik van optische rookmelders. Omdat niet langer de noodzaak bestaat ionisatierookmelders in woningen te gebruiken, heeft de overheid besloten dit te ontmoedigen, echter niet vanwege gezondheidsgevaren, maar omdat er betere alternatieven zijn. In nieuwbouwwoningen worden vanaf 1 januari 2003 uitsluitend optische rookmelders geïnstalleerd en vanaf 1 januari 2006 zal de verkoop van ionisatierookmelders voor huishoudelijk gebruik in het geheel niet meer mogelijk zijn. Het gebruik ervan blijft overigens wel mogelijk, dat wil zeggen dat wie na die datum nog een ionisatierookmelder aan het plafond heeft hangen, hem niet hoeft te verwijderen.

Wat kosten de verschillende typen rookmelders?

De ionisatierookmelder is goedkoper dan de optische rookmelder. In de industrie - fabriekshallen en bijvoorbeeld opslagplaatsen - worden soortgelijke rookmelders gebruikt. De optische rookmelders zijn voor deze sector ongeveer anderhalf maal zo duur als de ionisatiemelder. Voor de consument was tot voor kort de optische rookmelder twee- à driemaal zo duur als een ionisatierookmelder. De verwachting is echter dat optische rookmelders steeds goedkoper zullen worden terwijl de ionisatierookmelder juist flink duurder kan worden. Overigens: rookmelders die op het lichtnet zijn aangesloten zijn duurder dan rookmelders die op een batterij werken. Gebruikt u een rookmelder met batterijen test deze batterijen dan elke drie maanden. Wellicht kunt u de datum in een agenda noteren of op een muurkalender schrijven.

Hoe moeten ionisatierookmelders worden verwijderd?

Zowel de optische als de ionisatierookmelders moeten worden ingezameld conform het Besluit beheer wit- en bruingoed. Dit houdt in dat de consument de rookmelders in kan leveren als kleine huishoudelijke elektronische apparaten bij de gemeente of bij de winkelier waar een nieuw apparaat wordt gekocht. De organisaties die verdere verwerking van deze afvalstroom verzorgen, zullen de radioactieve bronnetjes apart houden en naar de COVRA (Centrale Organisatie voor Radioactieve Afval) sturen. Afgedankte ionisatierookmelders vanuit industriële toepassingen worden geretourneerd aan de leveranciers voor verdere verwerking of doorzending naar de COVRA.

Kijk voor meer informatie op;
 

Immobilier CalpeAlicante maison Stichting Consument en Veiligheid